ظلم و بی نظمی در این جهان جاودانه نمی ماند/ وعده قطعی خداوند برای اجابت دعا/ روز سیزدهم میهمانی

شرحی کوتاه بر دعاى روز سیزدهم ماه مبارک رمضان

اللهمّ طَهّرنی فیهِ من الدَنَسِ والأقْذارِ وصَبّرنی فیهِ على کائِناتِ الأقْدارِ ووَفّقْنی فیهِ للتّقى وصُحْبةِ الأبْرارِ بِعَوْنِکَ یا قُرّةَ عیْنِ المَساکین.

صابران از جمله عالم برترند        صابران از اوج گردون بگذرند

اين دعا بيان منزل صبر است. صبر داراي مراحلي است و سالك در اين دعا از خداوند مي خواهد او را در عالي ترين منازل صبر منزل دهد زيرا در مسير سلوك اتفاقات فراواني به وقوع مي پيوندد كه اگر سالك داراي مراتب بالاي صبر نباشد خطر گمراهي و انحراف در كمين اوست. او همه ي مراتب صبر، يعني صبر بر عدم ارتكاب به معاصي و صبر بر طاعت و نيز صبر در بلا و مصيبت را از خداوند طلب مي كند تا بتواند در مسير سلوك، خويش را از هر چه غير خداست پاك گرداند.

خداوند در ماه رمضان وعده اجابت دعا داده است/ درس های ماه رمضان آیت الله آقا مجتبی تهرانی

خطبه نبوي درباره ماه اجابت دعا

در روایتی از علی (ع) آمده است كه: «وقتی ماه رمضان وارد شد، پیغمبر اکرم(ص) ایستاد و خطبه خواند. اوّل حمد و ثنای الهی را به جا آورد و بعد فرمود: ای مردم، خداوند شرّ دشمنان شما را از جنّ و انس برگرداند؛ خداوند فرموده است: «ادْعُوني‏ أَسْتَجِبْ لَكُمْ»؛ خداوند به شما وعده اجابت داده است.»

از این روایت که در آن پیغمبر اکرم(ص) این آیه را استخدام می‏ کند، معلوم می ‏شود که «ادْعُوني‏ أَسْتَجِبْ لَكُم» یک کُبرایِ کلّی است. خدا خطاب به بندگانش می‏ گوید از من درخواست کنید و این را هم بدانید که من جواب گوی درخواست‏ های شما هستم. این يك مطلب کلّی است كه در آن هيچ قيد زمانی و مکانی یا غير آن مطرح نیست. ولی پیغمبر اکرم(ص) این آیه را در اين خطبه كه مربوط به ماه مبارك رمضان است استخدام می‏ کند. یعنی حالا که ماه رمضان وارد شده است، شما دعا کنید؛ چون خداوند وعده اجابت فرموده است.

از اين كه حضرت به یک مصداق بارز برای اجابت دعا، در ربط با زمان اشاره كرده و می‏ فرمایند خداوند شرّ دشمنانتان از جنّ و انس را از شما برگرداند، بعد هم اين آيه را استخدام مي ‏كنند كه «ادْعُوني‏ أَسْتَجِبْ لَكُم»، و بعد هم خبر مي‏ دهند كه خداوند وعده اجابت داده است، معلوم می ‏شود که اجابت دعا در این ماه نسبت به ماه ‏های دیگر قوی‏ تر است. از استخدام و طرح اين آيه در اين خطبه فهميده مي ‏شود که دعا در اين ماه به هدف اجابت نزديك‏تر است.

ماه صيام، ماه قرآن و ماه دعا

در سوره بقره، در آیاتی که براي تشريع «روزه» وارد شده است، می‏ فرماید: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ». خداوند خطاب به مؤمنین مي‏ فرمايد روزه بر شما مانند اُمّت‏ های گذشته واجب شده است، شايد كه با تقوي شويد. با یک آیه فاصله مي‏ فرمايد: «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذي أُنْزِلَ فيهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنَّاسِ وَ بَيِّناتٍ مِنَ الْهُدى‏ وَ الْفُرْقانِ». یکی از خصوصیّات ماه رمضان را که ماه صیام است بیان می‏ک ند و آن عبارت است از اینکه در این ماه قرآن نازل شده است. بلافاصله در آیه بعد از آن مي ‏فرمايد: «وَ إِذا سَأَلَكَ عِبادي عَنِّي فَإِنِّي قَريبٌ أُجيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ‏». اگر بندگان من از تو درباره من سؤال کردند، من نزدیکم و جواب‏ گوی خواسته‏ های آنها هستم و اگر آنها دعا كرده و درخواست کنند، من جواب می‏ دهم.

ماه رمضان، ماهی است که خداوند با بنده‏ هایش صحبت کرده است، لذا سفارش کرده كه بندگان در این ماه سخنان او را بازگو کنند. این همان «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذي أُنْزِلَ فيهِ الْقُرْآنُ» است. ماه سخن گفتن است. ماهی است که پروردگار با بندگانش سخن گفته است. مطلب دوم اینکه ماه مبارک رمضان، ماهی است که بنده با ربّش صحبت و گفتگو می‏ کند، كه به آن دعا مي‏ گوييم. اين هم همان آيه دوم است كه «وَ إِذا سَأَلَكَ عِبادي عَنِّي فَإِنِّي قَريبٌ». اين دو آیه پشت سر هم است و اشاره به همين مطلب دارد.

خصوصيت سخن گفتن با ربّ در اين ماه

اوّل سخن ربّ است با عبدش؛ «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذي أُنْزِلَ فيهِ الْقُرْآنُ» و دوم سخن گفتن عبد است با ربّش؛ «وَ إِذا سَأَلَكَ عِبادي عَنِّي فَإِنِّي قَريبٌ أُجيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ». خود این آیات همه در ذیل بحث ماه رمضان است و از همين تناسب معلوم می‏ شود که این ماه، ماه سخن گفتن عبد با ربّ است. دعا كردن و با خدا حرف زدن در اين ماه، خصوصیت دارد. به چينش و توالي آيات نگاه كنيد كه چقدر زیبا پشت سر هم آمده ‏اند؛ «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذي أُنْزِلَ فيهِ الْقُرْآنُ»، بلافاصله می‏ فرماید: «وَ إِذا سَأَلَكَ عِبادي عَنِّي فَإِنِّي قَريبٌ أُجيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ». آيه مربوط به همین ماه رمضان است كه در ذیل آیات مربوط به ماه رمضان آمده و مي ‏خواهد بگويد كه این زمان و این ماه بر روي استجابت دعا اثرگذار است. لذا می‏ فرماید: «أُجيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ ِ فَلْيَسْتَجيبُوا لِي‏ وَ لْيُؤْمِنُوا بِی».

ماه نزديك‏ ترين حالات بندگان به ربّ

در اینجا مطالبی در ربط با دعا هست كه مي ‏توان آنها را مطرح کرد. مثلاً اينكه در آیه شریفه دارد كه خداوند در اين ماه قريب و نزديك است. يعني این زمان در بین زمان‏ ها أقرب زمان‏ هايي است که عبد نسبت به رّب خود نزدیک می‏ شود. «فَإِنِّي قَريبٌ أُجيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ»؛ چه ‏بسا به اين هم اِشعار داشته باشد که این ماه، ماهی است که بندگان در آن به خدایشان نزدیک ‏تر می‏ شوند. یعنی «قُرب إلی‏الله تعالاي بندگان» بیشتر می ‏شود. این مطلب هم در تعبير آيه شريفه نهفته است. «فَإِنِّي قَريبٌ أُجيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ». بحث این است که این زمان، روی اجابت دعا اثر دارد.

ظلم و بی نظمی در این جهان جاودانه نمی ماند/ تفسیرهای ماه رمضان امام موسی صدر

وَالسَّمَاء رَفَعَهَا وَوَضَعَ الْمِيزَانَ ﴿۷﴾ أَلَّا تَطْغَوْا فِي الْمِيزَانِ ﴿۸﴾ (الرحمن)

و آسمان را برافراشت و ترازو را گذاشت (۷) تا مبادا از اندازه درگذريد (۸)

بدون شک التزام به اصولی مانند ایمان به خدا و ایمان به پیامبر، اصولی است که رعایت آنها و تمسک به آنها در اسلام از ما خواسته شده است. بسیاری از مومنان چنین می پندارند که ایمان به خدا و نماز و ایمان به پیامبر فقط یک رسم و مالیاتی است که به خداوند می دهیم. اما واقعیت این است که ایمان و آنچه پیرامون ایمان وجود دارد، انسان را و سلوک و حرکت های او را تغییر می دهد.

برای مثال « وَالسَّمَاء رَفَعَهَا وَوَضَعَ الْمِيزَانَ»، هنگامی که در این آیه می خوانیم که آسمان و زمین منظم و دقیق هستند، باید درک کنیم که کار غیرمنظم با این جهان سنخیت ندارد. کار غیر منظم یک اتفاق یا یک پدیده است و کاری جاودان نیست و شیء غیر منظم از جنس جهان نیست.

برای مثال آب و هوای استوایی یا قطبی و سرد هر کدام پوشش گیاهی مخصوص خود را دارد و نمی توان هر چیزی را در هر جایی کشت کرد مگر اینکه فضای گلخانه ای ایجاد کرد. وضعیت جوی جهان، بی نظمی را برنمی تابد.

در این هستی که خداوند به پادارنده حق و عدالت است و جهان را در شش روز آفریده است و آسمان و زمین را بر پایه عدالت و حقیقت قرار داده، آنچه نظم ندارد بر باطل تکیه دارد و آنچه بر ظلم و بی نظمی و هرج و مرج، تقلب و نیرنگ و امثال این امور تکیه داشته باشد، باقی نمی ماند! ممکن است یک یا دو سال یا بیست سال دوام بیاورد، اما در نهایت ساقط می شود.

در این جهان هر چیزی که می خواهد باقی بماند باید بر صورت خدا و مثل او باشد. طبیعی است که خداوند شکلی ندارد و مراد صفات خداوند است. ممکن است کسی با نیرنگ بازی جلو بیفتد، ممکن است کسی که بی نظم است جلو بیفتد، اما تا کی؟ «کُلُّ مَن علیها فانٍ وَ یَبقی وَجهُ رَبِّک»

بنابراین کسی که جاودانگی را می خواهد، کسی که می خواهد عملش از جنس این جهان باشد، کسی که می خواهد در این جهان پیروز باشد، شایسته است که از آغاز راه امری را انتخاب کند که با این هستی هماهنگ باشد.

بنابراین در کارهایتان منظم باشید، طبق ترازو و میزان. انسان اگر در راه هدایت احساس غربت کرد نباید بترسد، زیرا همه هستی با او همراه است. این جهان بینی و اعتقاد طریقه ای برای عمل و انتخاب پیش روی ما قرار می دهد.